Είναι γνωστό στους περισσότερους πως στον εσωτερισμό διδασκόμαστε ότι ο εαυτός χωρίζεται σε δύο μέρη, τον κατώτερο και τον Ανώτερο. Ο κατώτερος ταυτίζεται με την προσωπικότητα που αναπτύσσουμε όταν είμαστε ενσαρκωμένοι σε αυτό το πεδίο, ενώ ο Ανώτερος είναι (θεωρητικά τουλάχιστον) η αληθινή ουσία μας ή αλλιώς η Εγώ Ειμί παρουσία.
Οι Διδάσκαλοι, σαν όντα με διευρυμένη συνείδηση μας βλέπουν σαν μια ενιαία οντότητα και ο διαχωρισμός αυτός έχει γίνει καθαρά και μόνο για πρακτικούς λόγους. Παραμένει δηλαδή μια κατηγοριοποίηση που κάνει-χρειάζεται το μυαλό μας. Μην ξεχνάς ότι το μυαλό βλέπει πάντα σαν μέσα από έναν σπασμένο καθρέπτη. Έχει φάει από το δέντρο του καλού και του κακού, συνεπώς κατηγοριοποιεί τα πάντα, τα βάζει σε κουτάκια και κρατάει σημειώσεις. Η Αλήθεια είναι ολοκληρωτική, καθολική και το μυαλό δεν μπορεί να τη συλλάβει. Έτσι όταν χρησιμοποιούμε τις λέξεις και χωρίζουμε τα πράγματα το κάνουμε για να γίνουν περισσότερο κατα-νοητά από τη μεριά μας. Η Ύπαρξη όμως είναι πάνω από τις λέξεις.
Ο διαχωρισμός λοιπόν αυτός, σε κατώτερο και Ανώτερο, έχει γίνει η αιτία να δημιουργηθούν πολλές παρεξηγήσεις.
Αυτό που δε διδάσκουν πολλές εσωτερικές σχολές και "πνευματικοί" (;) δάσκαλοι είναι πως για να γνωρίσουμε τον Ανώτερο εαυτό μας θα πρέπει πρώτα να μάθουμε τον κατώτερο.
Οι περισσότεροι ζηλωτές (αυτοί δηλαδή που έχουν την καλή διάθεση να περπατήσουν το μονοπάτι της Επιστροφής αλλά δεν έχουν γίνει ακόμα Μαθητές) νομίζουν ότι ο κατώτερος εαυτός πρέπει να παραμεληθεί ή να αγνοηθεί προς χάρη του Ανώτερου. Με διάφορες ασκήσεις "συνδέονται" με τον Ανώτερο εαυτό και νιώθουν ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα. Όμως η σύνδεση με τον Ανώτερο εαυτό δεν είναι αποτέλεσμα οραματισμού αλλά συνειδησιακής μετατόπισης. Και αυτή η συνειδησιακή μετατόπιση ξεκινά όταν γνωρίζουμε τον κατώτερο εαυτό. "Αυτός που δεν αγαπά τον αδελφό του, τον οποίο βλέπει, δεν μπορεί να αγαπάει τον Θεό τον οποίο δεν έχει δει" διαβάζουμε κάπου. Έτσι όσο κι αν φαίνεται περίεργο, ο δρόμος που οδηγεί στη γνώση του Ανώτερου εαυτού (της ουσίας μας) περνά μέσα από τον κατώτερο.
Ο κατώτερος είναι εκείνο το μέρος του Εαυτού στο οποίο επικεντρώνεται η συνειδητότητά σου κατά τη διάρκεια της καθημερινότητας. Πρόσεξέ το αυτό. Δεν είναι ότι υπάρχουν δύο εαυτοί. Ο Ανώτερος και ο κατώτερος εαυτός έχει να κάνει με το που είναι εστιασμένη η συνειδητότητά σου. Ο Εαυτός του ανθρώπου είναι ένας και ενιαίος. Όταν είσαι εστιασμένος στην προσωπικότητα τότε έχεις επαφή με τον κατώτερο. Πολλοί νομίζουν ότι τον γνωρίζουν αλλά στην πράξη αυτό δεν αποδεικνύεται.
Το πρόβλημα των περισσότερων ανθρώπων δεν είναι ότι είναι εστιασμένοι στην προσωπικότητα αλλά ότι δεν έχουν καν επίγνωση αυτής.
Μια φορά, κάποιος Δάσκαλος έδωσε εντολή να ξεκινήσουν αυτός και οι μαθητές του να περπατάνε για να πάνε σε μια άλλη πόλη. Ένας από τους μαθητές τον πλησίασε και του είπε "Δάσκαλε, ο πατέρας μου έφυγε από τη ζωή χθες. Επίτρεψέ μου πρώτα να πάω να θάψω τον πατέρα μου και μετά έρχομαι να σας βρω". Ο Δάσκαλος του απάντησε "Συνέχισε να με ακολουθείς, έλα τώρα μαζί μας και άφησε τους νεκρούς να θάψουν τους νεκρούς τους".
Φαντάζεσαι το σοκ του μαθητή; Σίγουρα αναρωτήθηκε "Καλά τόσο σκληρός είναι ο Δάσκαλος; Πως μου λέει κάτι τέτοιο;"
Όμως οι Δάσκαλοι δε σταματούν να διδάσκουν κάθε στιγμή. Έτσι και εκείνη τη στιγμή ο Δάσκαλος έθιξε μια μεγάλη αλήθεια. Οι περισσότεροι λειτουργούμε αυτόματα, χωρίς επίγνωση των βαθύτερων αιτιών και παρορμήσεών μας. Νομίζουμε ότι "επιλέγουμε" αλλά στην ουσία απλώς ανταποκρινόμαστε αυτόματα στα ερεθίσματα. Οι περισσότεροι άνθρωποι μοιάζουν με νεκρούς που περιφέρονται. Κι αυτό φαίνεται φυσικό επειδή συμβαίνει σε μεγάλη κλίμακα. Δεν είναι όμως.
Θέσε στον εαυτό σου αυτά τα ερωτήματα. Οι περισσότερες αποφάσεις στη ζωή σου, σου ήταν ευχάριστες ή δυσάρεστες; Αν ζεις μια ζωή όπου μετανιώνεις για πολλά, τότε παραγκωνίζεις τον κατώτερο εαυτό σου με άλλα λόγια, δεν ξέρεις, δε γνωρίζεις τι θέλει. Όσο πιο ευτυχισμένοι είμαστε είναι σημάδι πως γνωρίζουμε τι θέλουμε άρα γνωρίζουμε τον κατώτερο εαυτό. Και όσο τον γνωρίζουμε, τόσο τον αφήνουμε να εκδηλωθεί γνήσια και έτσι ανοίγει η πόρτα για τη συνειδησιακή μετατατόπιση προς τον Ανώτερο. Γιατί έρχεται τότε η στιγμή που ο Ανώτερος αναλαμβάνει τα ηνία...
Τι σημαίνει όμως πρακτικά "γνωρίζω τον κατώτερο εαυτό;". Αν νομίζεις ότι είναι η προσωπικότητα που έχεις χτίσει όλα αυτά τα χρόνια τότε απατάσαι.
Η φύση σε έχει προικίσει με ατομικότητα, όχι με προσωπικότητα. Η προσωπικότητα είναι κάτι το χτιστό. Βασίζεται σε ένα σορό απαγορεύσεις, ηθικές αξίες, "πρέπει", βασίζεται στην ανατροφή μας και στο κοινωνικό περιβάλλον. Όπως έχουμε πει και αλλού, αν είχες γεννηθεί στο Κατμαντού (που στο καλό πέφτει αυτό τώρα;) σε διαφορετική οικογένεια, θα είχες αναπτύξει μια διαφορετική προσωπικότητα. Άρα η προσωπικότητα είναι κάτι το σχετικό και άρα το απατηλό. Μην ξεγελιέσαι. Αυτό που ονομάζεις εαυτό και λες "εγώ είμαι έτσι, εμένα μου αρέσει/δε μου αρέσει εκείνο" είναι ένα συνονθύλευμα. Ένα σορό μπάζα από άλλους που έχουν μαζευτεί σε μια γωνιά και έχουν φτιάξει έναν φανταστικό εαυτό που σε σέρνει. Όσοι έχετε κάνει έστω και λίγους μήνες κάποιου είδους ψυχαναλυτική θεραπεία το έχετε διαπιστώσει. Όταν το καταλάβεις αυτό, τότε τα μάτια σου θα ανοίξουν από έκπληξη και αυτόματα θα θέσεις για πρώτη φορά στη ζωή σου το αιώνιο ερώτημα που ανοίγει τον δρόμο της Επιστροφής "ποιός είμαι;".
Με το να θέτεις τα κατάλληλα ερωτήματα, θα αρχίσεις να ξεφλουδίζεις σιγά σιγά την προσωπικότητα και θα αποκαλύψεις την ατομικότητα. Θα έρθεις σε επαφή με τη δική σου αλήθεια και έτσι θα δεις τις ποιότητες που φέρεις και όχι τις ταμπέλες-μπάζα που σου έχουν πετάξει οι άλλοι. Στο επόμενο άρθρο θα δούμε πως ξεκινάμε αυτή τη διαδικασία για να γίνουμε από χωματερή, ναός.